„System JOW sprawia, że posłowie 2 razy (!) bardziej starają się o kontakt z wyborcami i w tym celu są gotowi pokonać deszcz, śnieg, upały i arktyczne mrozy oraz bezkres kanadyjskiej tajgi, australijskich pustyń i amerykańskiej prerii”.
Wykładowca Uniwersytetu Harvarda, profesor P. Norris, w swej pracy: „Electoral Engineering: Voting Rules and Political Behavior” 2004 New York: Cambridge University, http://www.olemiss.edu/courses/pol628/norris04.pdf przywołała wyniki badań nad częstotliwością kontaktów posłów z wyborcami w poszczególnych systemach wyborczych opublikowane w pracy „Comparative Study of Electoral Systems”, 1996-2002.
Obrazowo upraszczając – wyniki badań wskazują, iż system JOW sprawia, że posłowie 2 razy (!) bardziej starają się o kontakt z wyborcami i w tym celu są gotowi pokonać deszcz, śnieg, upały i arktyczne mrozy oraz bezkres kanadyjskiej tajgi, australijskich pustyń i amerykańskiej prerii.
Zgodnie z badaniami w przypadku krajów z systemem Jednomandatowych Okręgów Wyborczych dwa razy większy odsetek wyborców miał kontakt z posłami w okresie 1 roku, aniżeli w przypadku krajów z systemem proporcjonalnym z partyjnymi listami otwartymi stosowanymi m.in. w Polsce. Średnia dla krajów JOW to 16%, zaś dla krajów z systemem proporcjonalnym z partyjnymi listami otwartymi to 9%. Przykładowo w Kanadzie 22%, w Australii 16%, w Wielkiej Brytanii 13%, w USA 12%, a w Polsce tylko 6%.
Ustaleń tych dokonano na podstawie ankiet, gdzie wyborcom zadawano pytanie: „Czy w ciągu ostatnich 12 miesięcy miał Pan jakikolwiek kontakt z jakimkolwiek posłem (kongresmenem itp.) w jakikolwiek sposób?”. Wyniki tych badań podaje prof. Norris w tabeli na stronie 238, którą można przetłumaczyć następująco:
| Kraj | odsetek wyborców, którzy mieli kontakt z posłem | system wyborczy | struktura głosu (sposób oddawania głosu przez wyborcę) |
| Islandia | 31 | proporcjonalny | lista zamknięta |
| Izrael | 16 | proporcjonalny | lista zamknięta |
| Norwegia | 15 | proporcjonalny | lista zamknięta |
| Rumunia | 7 | proporcjonalny | lista zamknięta |
| Portugalia | 6 | proporcjonalny | lista zamknięta |
| Holandia | 5 | proporcjonalny | lista zamknięta |
| Hiszpania | 3 | proporcjonalny | lista zamknięta |
| Przeciętna dla systemów proporcjonalnych z partyjnymi listami zamkniętymi | 8 | ||
| Dania | 20 | proporcjonalny | lista otwarta |
| Szwajcaria | 20 | proporcjonalny | lista otwarta |
| Chile | 12 | proporcjonalny | lista otwarta |
| Szwecja | 11 | proporcjonalny | lista otwarta |
| Peru | 9 | proporcjonalny | lista otwarta |
| Czechy | 8 | proporcjonalny | lista otwarta |
| Polska | 6 | proporcjonalny | lista otwarta |
| Przeciętna dla systemów proporcjonalnych z partyjnymi listami otwartymi | 9 | ||
| Nowa Zelandia | 24 | mieszany | podwójny głos |
| Tajlandia | 17 | mieszany | podwójny głos |
| Korea Południowa | 16 | mieszany | podwójny głos |
| Litwa | 15 | mieszany | podwójny głos |
| Niemcy | 11 | mieszany | podwójny głos |
| Meksyk | 10 | mieszany | podwójny głos |
| Japonia | 8 | mieszany | podwójny głos |
| Tajwan | 8 | mieszany | podwójny głos |
| Ukraina | 8 | mieszany | podwójny głos |
| Węgry | 7 | mieszany | podwójny głos |
| Rosja | 3 | Mieszany | Podwójny głos |
| Przeciętna dla systemu mieszanego | 10 | ||
| Kanada | 22 | JOW w FPTP | głosowanie na osobę |
| Australia | 16 | JOW w AV | głosowanie na osobę |
| Wielka Brytania | 13 | JOW w FPTP | głosowanie na osobę |
| USA | 12 | JOW w FPTP | głosowanie na osobę |
| Białoruś | 9 | JOW w FPTP | głosowanie na osobę |
| Przeciętna dla systemu JOW | 16 | ||
| Przeciętna dla wszystkich systemów wyborczych | 12 |
Objaśnienia skrótów:
Lista zamknięta – system proporcjonalny w którym kandydatom z poszczególnych list mandaty są przydzielane zgodnie z ich kolejnością na liście wyborczej.
Lista zamknięta – system proporcjonalny w którym kandydatom z poszczególnych list mandaty są przydzielane zgodnie ilością głosów oddanych na nich przez wyborców.
Podwójny głos – wyborca może oddać dwa głosy: jeden na konkretną osobę kandydującą w segmencie parlamentu wyłanianym z Jednomandatowych Okręgów Wyborczych, zaś drugi na listę partyjną w drugim segmencie parlamentu wyłanianym w systemie proporcjonalnym
Powyższe statystyki wskazują również, iż system mieszany praktycznie nie różni się od systemów proporcjonalnych – przeciętny kontakt z posłem wynosi tam zaledwie 10% wobec 9% przy systemie proporcjonalnym partyjnych list otwartych.
Powyższą tabelę przywołuje również Wojciech Sokół w książce „Geneza i ewolucja systemów wyborczych w państwach Europy Środkowej i Wschodniej”, Lublin 2007, gdzie autor przywołuje (na s. 99-102) również inne badania, np. badania Bowler, S. i Farrell, D. M. opublikowane w „Legislator Shirking and Voter Monitoring: Impacts of European Parliament Electoral Systems upon Legislator-Voter Relationships” 1993, gdzie autorzy korzystając z faktu, iż do lat 90. posłowie Europarlamentu byli wybierani w różnych systemach wyborczych (np. brytyjscy posłowie byli wybierani w systemie JOW; obecnie posłowie z wszystkich krajów są wybierania w systemie proporcjonalnym list partyjnych lub STV) wskazali, iż posłowie wybierani w JOW mają tendencję do regularnego kontaktu z poszczególnymi wyborcami, a posłowie wybierani w systemie proporcjonalnym mają większą skłonność do bliższych relacji z interesami zorganizowanymi.
- Jedynka bierze 40%, a ostatni z listy 5% głosów - 25 stycznia 2016
- 162 powiaty pozbawione reprezentacji przez system proporcjonalny - 23 stycznia 2016
- Anglia wprowadziła ODWOŁYWALNOŚĆ posłów - 12 sierpnia 2015
- Sukces JOW do rad gmin – odpartyjnienie i inne statystyki - 12 sierpnia 2015
- Aktualizacja pokazu slajdów – „Dlaczego politycy boją się JOW-ów?” - 16 lipca 2015
- Chomsky a odwoływalność posła i referendum ws. JOW - 15 lipca 2015
- Posłowie są 2 razy (!) bardziej pracowici w JOW-ach niż w systemie proporcjonalnym - 4 lipca 2015
Tylko że ta korelacja wcale nie musi wynikać z systemu wyborczego, bo przy obu systemach widać ogromne rozpiętości w zakresie samego kontaktu. Jeśli idzie o JOWY to zdecydowana większość (za wyjątkiem Białorusi) to kraje z Anglosaskiego kręgu kulturowego o dość ugruntowanej kulturze demokratycznej. I jest ich zdecydowanie mniej co dodatnie wpływa na średnią. Natomiast po stronie systemu proporcjonalnego wlicza się państwa w których uczciwosć wyborów jest wątpliwa, a sam wybór ograniczony, oraz sporo takich które wywodzą się z byłego bloku sowieckiego gdzie bynajmniej też nie budowano jakiejś kultury politycznej aktywności obywateli, ani odpowiedzialności politycznej przed obywatelami.
Więc taka generalizacja, że niby JOW-y wpływają dodatnie na aktywność polityków jest mocno na wyrost.
Wszystkich zresztą deklasuje Islandia z systemem proporcjonalnym zamkniętym, Gdyby zrobić porównanie wśród krajach o stabilnej i pełnej demokracji wynik byłby pewnie porównywalny.
Jeśli komuś się bardzo, bardzo nudzi i chce to można zdecydować się na żmudną pracę i przeczytać powyższą angielską pracę wspomnianej badaczki z Harvardu.
Lektura jest nudna i żmudna, ale okazuje, że ona tez badała te kwestie pod kątem czynników o których Pan mówi i wtedy również okazało się, że JOW wpływa dodatnio na aktywność polityków.
Też jak się patrzy na powyższą tabelę to wspomniana Białoruś okazuje się nagle prawie prymusem w całej Europie środkowej i Wschodniej i to pomimo, że wydawałoby się że akurat Białoruś powinna być na szarym końcu bo: 1) tylko 1-2 wybory przed badaniami około 2000 r., które to wybory pewnie nie były jeszcze do końca rzetelne i uczciwe, 2) miała historycznie bardzo małe tradycje demokratyczne – mniejsze niż Europa Środkowa. Ale okazuje się, że pomimo to Białoruś nie jest o dziwo na szarym końcu.
W Europie wschodniej wyprzedza ją jedynie Litwa. Przy czym na Litwie też są JOW-y w wersji mieszanej. Ponadto wreszcie Litwa to bardzo maluteńki obszarowo i ludnościowo kraj, gdzie do wyborcy jest blisko i jest ich niewielu do odwiedzenia w okręgu wyborczym.
A Islandia to już w ogóle maluteńki kraj z 300 tyś mieszkańców czyli coś mniejszego niż Lublin.
Jeżeli ktoś chce przeanalizować powyższą tabelę na tle bardziej szczegółowych danych takich jak ogólna liczba wyborców w danym kraju, liczba wyborców przypadająca na 1-posła, ogólna ilość posłów, ilość posłów wybranych z JOW i z systemu proporcjonalnego, długość kadencji parlamentu itp. to dane te są zebrane w tabeli w Publikacji P. Norris „Ballot Structures & Legislative Behavior” str 14 – link: http://www.hks.harvard.edu/fs/pnorris/Acrobat/Miami%20Norris.pdf
Bardzo dobry wpis i bardzo dobre źródła. A ten diagram z podziałem systemów wyborczych na świecie powinien być przetłumaczony i prezentowany w polskich dyskusjach.