XVIII Ogólnopolska Konferencja Samorządowa "Dlaczego Jednomandatowe Okręgi Wyborcze?" pod hasłem
"Poseł z każdego powiatu"

Toruń, Dwór Artusa, Sala Mała, Rynek Staromiejski 6
24 stycznia 2004 

Organizatorzy:
Prezydent Miasta Torunia Michał Zaleski
Stowarzyszenie na rzecz Zmiany Systemu Wyborczego "Jednomandatowe Okręgi Wyborcze"

Program konferencji:

9.00 – 10.00
Rejestracja uczestników w Sali Lustrzanej Dworu Artusa

10.00 -10.15
Michał Zaleski, Prezydent Miasta Torunia
Janusz Sanocki, prezes Stowarzyszenia na rzecz Zmiany Systemu Wyborczego "Jednomandatowe Okręgi Wyborcze"
Powitanie, otwarcie konferencji

Sesja I

10.15 – 10.45
Prof. Witold Kieżun, Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji im. T. Koźmińskiego, Warszawa
Dobór kadr administracyjnych – patologie zarządzania państwem.
10.45 – 11.00
Dyskusja
11.00 – 11.20
Prof. Tomasz Kaźmierski, Uniwersytet Southampton, Wielka Brytania
ABC Jednomandatowych Okręgów Wyborczych.
11.20 – 11.40
Prof. Jerzy Przystawa, Uniwersytet Wrocławski
Jakich okręgów jednomandatowych nie chcemy? Negatywne przykłady Rosji, Niemiec, Ukrainy i innych.
11.40 – 12.00
Dyskusja
12.00 – 12.30
Konferencja prasowa / przerwa na kawę

Sesja II

12.30 – 14.00
Dyskusja panelowa wójtów, burmistrzów i prezydentów miast (Michał Zaleski, Krzysztof Fabianowski, Mirosław Symanowicz, prezydent Siedlec i inni)
Co istotnego przyniosły wybory bezpośrednie? Pierwsze historyczne doświadczenie jednomandatowych wyborów.
14.00 – 15.00
Przerwa obiadowa

Sesja III

15. 00 – 15.20
Prof. Antoni Kamiński, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa
Ordynacja wyborcza a funkcjonowanie państwa.
15.20 – 15.40
Dr Marek Zagajewski, Instytut Filozofii Uniwersytetu Szczecińskiego
Polityka polska: biznes i teatr.
15.40 – 16.00
Dr Zdzisław Ilski, Studium Nauk Humanistycznych przy Politechnice Wrocławskiej
JOW szansą na pogłębienie demokracji w Polsce.
16.00 – 16.15
Dyskusja
16.15 – 16.45
Przerwa na kawę

Sesja IV

16.45 – 17.00
Janusz Sanocki
Dorobek i najbliższe perspektywy Ruchu JOW – wprowadzenie do dyskusji panelowej.
17.00 – 17.15
Prof. Andrzej Czachor, Instytut Energii Atomowej, Warszawa
Projekt ordynacji wyborczej do Sejmu Ruchu JOW i jego losy.
17.15 – 17.50
Dalszy ciąg dyskusji panelowej wójtów, burmistrzów i prezydentów
Jak wykorzystać szansę, jaką stworzyły bezpośrednie wybory?
17.50 – 18.00
Podsumowanie konferencji

18. 00
Uroczyste zakończenie konferencji / bankiet w Sali Malinowej Dworu Artusa

Przemówienie Prezydenta Miasta Torunia Michała Zaleskiego

Szanowni Państwo,
Witam w Toruniu i dziękuję za przyjęcie zaproszenia do udziału w kolejnej, ogólnopolskiej konferencji samorządowej poświęconej jednomandatowym okręgom wyborczym. Nasze spotkanie w toruńskim Dworze Artusa wpisuje się w tradycję tego niezwykłego dla torunian budynku, w którym odbywały się najważniejsze przełomowe dla rozwoju miasta spotkania toruńskich mieszczan. Konferencja jest także pochodną programu Ruchu Obywatelskiego na rzecz Jednomandatowych Okręgów Wyborczych, zakładającego zaspokojenie potrzeby społecznej edukacji w zakresie problemów pozostających w kręgu naszego zainteresowania.
     Chcemy dzisiaj dyskutować o bardzo nośnym i niezwykle ważnym problemie. Większość obecnych na tej sali osób to prezydenci, burmistrzowie, i wójtowie wybrani ponad rok temu w bezpośrednich wyborach samorządowych zgodnie z ideą jednomandatowych okręgów wyborczych. Z pewnością każdy z nas obserwuje na co dzień konsekwencje tych wyborów: rozpoznawalność szefów miast i wsi wśród mieszkańców, spersononalizowaną odpowiedzialność za podejmowane decyzje, konieczność rzetelnej współpracy z wieloma środowiskami, czy w końcu niezwykle pozytywne motywacje do służby w samorządzie, związane ze społecznie zdeterminowaną pracą.
     Dostrzegamy dobre strony wyborów bezpośrednich i dlatego chcemy poprzez uczestnictwo w tym toruńskim spotkaniu wysłać czytelny sygnał do mieszkańców naszych gmin, a także do osób decydujących o zmianach w naszym państwie, o potrzebie i konieczności przeprowadzenie szybkich reform w polskim prawie wyborczym. Istotą tych zmian jest hasło konferencji "Poseł z każdego powiatu!".
     Niepokojącą sprawą w życiu publicznym Polski jest zerwanie więzów pomiędzy mieszkańcami i ich politycznymi reprezentantami. Jesteśmy coraz częściej świadkami gorszących scen przedkładania lojalności partyjnej ponad związki polityków z ich wyborcami. Chcemy jednak wierzyć w nadzwyczajną odpowiedzialność osób piastujących funkcje publiczne w Polsce. Dlatego recepty na naprawę polskiego podwórka upatrujemy w wyborach opartych o jednomandatowe okręgi wyborcze.
     Doświadczenia innych, demokratycznych narodów pokazują, że wybory w tej formule są jednym z najskuteczniejszych środków poprawy efektywności funkcjonowania państwa. A to wpływa bezpośrednio na kondycję samorządów gminnych. Niezwykłość tego rozwiązania zakłada jednak radykalne odpartyjnienie polskiej sceny parlamentarnej. Dlatego też dzisiejsza konferencja została przygotowana we współpracy z Ruchem Obywatelskim na rzecz Jednomandatowych Okręgów Wyborczych. Walorami Ruchu są jego apartyjność oraz autentycznie otwarty charakter. Ruch Obywatelski nie jest bowiem związany z żadną partią polityczną i nie ma zamiaru prowadzić działalności partyjnej. W jego działaniach uczestniczą zarówno ludzie związani z różnymi opcjami (od lewicy, po prawicę), jak i obywatele zmierzający po prostu do naprawy naszego państwa.

     Drodzy Państwo,
     Ogólnopolski charakter naszego spotkania pozwala ufać, że inicjatywa związana z promocją jednomandatowych okręgów wyborczych w końcu odniesie – wbrew wielu oporom – sukces. W Toruniu jesteśmy przyzwyczajeni do tego, że sprawy pozornie trudne i nie do obalenia zostają w pewnym momencie radykalnie zmienione. Jest to dziedzictwo pozostawione nam przez torunianina Mikołaja Kopernika: "tego, który wstrzymał Słońce i ruszył Ziemię".
     Życzę sobie i Państwu, by owocem toruńskiej konferencji było powstrzymanie patologii publicznych w naszym kraju i ruszenie z posad obywatelskich inicjatyw uzdrowienia Polski.

Stanowisko uczestników Konferencji

Kolejne polskie Sejmy w przeciągu minionych 14 lat wybierane były w oparciu o cztery różne ordynacje wyborcze. Podpisując ostatnią z nich, Prezydent RP oświadczył, że ordynacja ta oznacza "psucie państwa". Obserwując działalność wybranego według niej Sejmu należy zgodzić się z tą diagnozą, że dotychczasowe elity polityczne Polski okazały się niezdolne do wydania w tej sprawie aktu prawnego zasługującego na uznanie.

Trwają obecnie usilne poszukiwania nowej ordynacji wyborczej. 9 stycznia 2004 r. odbyło się pierwsze czytanie projektu zgłoszonego przez Klub Parlamentarny "Prawo i Sprawiedliwość". Zapowiedź reformy prawa wyborczego zgłosiła Platforma Obywatelska. Zapowiedzi zmian w prawie wyborczym dobiegają i z innych stron sceny politycznej. W lipcu 2003 r. Marszałek Sejmu w wywiadzie dla dziennika "Rzeczpospolita" przyznał, że badania opinii publicznej wskazują na domaganie się przez większość obywateli zmiany i wprowadzenia jednomandatowych okręgów wyborczych.

Mimo tych faktów panujące elity polityczne wydają się uważać kwestię systemu wyborczego za ich wewnętrzną sprawę i ani nie są zainteresowane opinią obywateli, ani nie zachęcają do publicznej dyskusji nad tym problemem. W poszukiwaniu odpowiedniej ordynacji wyborczej wydają się one kierować wąskimi interesami partyjnymi a nie dobrem kraju. W efekcie nie toczy się w tej sprawie żadna poważna debata publiczna, taka chociażby, jaka toczy się m.in. wokół korupcji, podatków, systemu opieki zdrowotnej i innych zjawisk społecznych. Szczególnie zamknięte dla tego tematu są media publiczne, a więc telewizja i radio publiczne. Znamienne jest, że wielogodzinnej debacie sejmowej, jaka toczyła się nad tą sprawą 9 stycznia 2004 r., nie poświęciły jakiejkolwiek uwagi żadne dzienniki telewizyjne. To samo dotyczy radia i prasy. Powstaje wrażenie, jakby temat nowej ordynacji wyborczej był objęty zapisem cenzorskim.

Uważamy, że sposób wyboru posłów i senatorów nie może być pozostawiony klasie politycznej, ale musi się stać przedmiotem szerokiej debaty publicznej. Wolne i publiczne media nie mogą służyć egoistycznym celom ich partyjnych patronów, lecz, zgodnie z Konstytucją RP i Ustawą o radiofonii i telewizji, muszą się stać dostępne i otwarte na ogólnopolską, swobodną dyskusję nad tym fundamentalnym rozwiązaniem ustrojowym. Sprawę tę trzeba wyjąć z rąk polityków i oddać pod rozwagę i osąd obywateli. Jeśli elita polityczna nie jest w stanie stworzyć dobrego prawa wyborczego, takiego, które mogłoby służyć Polsce dłużej niż przez jedną – dwie kadencje, to sprawę tę powinno rozstrzygnąć referendum ogólnonarodowe.

Toruń, 24 stycznia 2004 r.