/Nowa książka doktora Zdzisława Ilskiego
Aktualności6 sierpnia 2013

Nowa książka doktora Zdzisława Ilskiego

Zdzisław Ilski, Formuła wyborcza u progu niepodległej Polski (do 1922 r.), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2013, 547 s.

Na rynku księgarskim ukazała się nowa praca doktora Zdzisława Ilskiego. Nosi ona tytuł: Formuła wyborcza u progu niepodległej Polski (do 1922 r.) i została wydana przez Wydawnictwo Adam Marszałek w Toruniu. Książka ta jest nowatorska. W polskiej literaturze historycznej i politologicznej po raz pierwszy bowiem tak obszernie i wszechstronnie omówiono stanowisko Polaków, żyjących na przełomie XIX i XX wieku, wobec sposobu wyłaniania parlamentów. Autor zrekonstruował w niej wieloletni proces kształtowania się poglądów głównych polskich nurtów politycznych – narodowych demokratów, konserwatystów, socjalistów, ludowców, chrześcijańskich demokratów i demokratycznych liberałów – na prawo wyborcze. W ramach tego ukazał ewolucję stanowiska tych nurtów wobec formuły wyborczej, na ogół zakończoną akceptacją proporcjonalnego systemu wyborczego.

Omówił okoliczności polityczne i intelektualne, które wpłynęły na to, że wiele środowisk politycznych i społecznych w Polsce uznały potrzebę oparcia wyborów parlamentarnych na formule proporcjonalnej, a zwłaszcza wskazał na to, jakie znaczenie pod tym względem miało oddziaływania myśli i praktyki zachodnioeuropejskiej.

Odsłonił też bogactwo argumentacji towarzyszącej sporowi Polaków o formułę wyborczą, w tym argumentację wielu środowisk politycznych, które broniły pomysłu, by wybory parlamentarne miały charakter większościowy i czasem opowiadały się za tym, by przeprowadzać je w jednomandatowych okręgach wyborczych. Na tej podstawie dr Z. Ilski zarysował wpływ, jaki stanowisko wobec formuły wyborczej wywarło na prawo wyborcze państw zaborczych – Austrii, Prus i Rosji – a przede wszystkim na prawo wyborcze restytuowanej Polski.

Omówił, jak proporcjonalną formułę wyborczą wprowadzano do projektów ordynacji wyborczej do Sejmu opracowywanych w latach 1917 – 1918 oraz do Konstytucji Marcowej 1921 r.

Doktor Z. Ilski wykazał w swojej książce, że oparcie systemu wyborczego na formule proporcjonalnej  osłabiło zdolność pierwszego polskiego Sejmu po odzyskaniu niepodległości – Sejmu Ustawodawczego – do właściwego działania. Proporcjonalność – rozpraszając Sejm Ustawodawczy –  utrudniła w pierwszym rzędzie możliwość tworzenia stabilnego rządu polskiego, opartego na trwałej większości sejmowej. Przyczyniła się tym samym do nieskutecznego działania systemu parlamentarnego w Polsce.

Autor interesująco omówił zwłaszcza spór o proporcjonalną formułę wyborczą, jaki toczył się w Polsce w latach 1921 – 1922 w związku z przyjmowaniem prawa wyborczego do Sejmu RP. Wskazał, że niektóre formacje polityczne – zwłaszcza Narodowa Demokracja i PSL „Piast” – podejmowały bezskuteczne wysiłki w kierunku zmodyfikowania proporcjonalności i tym samym usunięcia negatywnych skutków tej formuły wyborczej.

Książka została napisana na podstawie bogatego materiału źródłowego. Chociaż dotyczy trudnych kwestii historycznych, politologicznych i prawnych będzie w odbiorze zrozumiała dla każdego Polaka. Została też wydana przez toruńskie wydawnictwo starannie i estetycznie – w sumie na wysokim poziomie edytorskim. Zachęcamy więc do lektury książki doktora Zdzisława Ilskiego i liczymy na to, że pogłębi ona wiedzę czytelników o systemach wyborczych.

okladka_Ilski2

1 009 wyświetlen

Podobne wpisy