/Projekt Ordynacji Wyborczej JOW do Sejmu RP
Blogi1 stycznia 1970

Projekt Ordynacji Wyborczej JOW do Sejmu RP

opracowany przez Zespół Legislacyjny Ruchu Obywatelskiego na rzecz Jednomandatowych Okręgów Wyborczych.

Omawiany poniżej projekt nowej ordynacji wyborczej JOW pozwala na przeprowadzenie wyborów do Sejmu w systemie jednomandatowym w ciągu 2 miesięcy od wejścia w życie projektu JOW jako ustawy sejmowej. Projekt stanowi w istocie szeroko pojętą nowelizację Ustawy o ordynacji wyborczej do Sejmu z 28 maja 1993 r. z późniejszymi poprawkami. Dzięki wyeliminowaniu artykułów zbędnych z punktu widzenia wyborów jednomandatowych projekt obejmuje 139 artykułów, podczas gdy Ordynacja Proporcjonalna"z 1993 r. obejmowała 168 artykułów. Uważamy za właściwe odnieść się do Ustawy z 1993 r., bo uważamy, że wybory do Sejmu należy traktować odrębnie, a obecnie obowiązująca Ustawa z 2001 r. dotyczy jednocześnie wyborów do Sejmu, jak i do Senatu.

Filozofia tej nowelizacji jest celowo ograniczona: zmienić to co konieczne, zostawić to co nie przeszkadza, nie ruszać tego co dotyczy struktury państwa. Jak się wydaje, ta zasada ułatwiła utrzymanie wewnętrznej spójności projektu i pozwoliła na uniknięcie konfliktów formalnych, mogących wyniknąć z naturalnych powiązań występujących między ustawą o ordynacji wyborczej do Sejmu a innymi ustawami.

Projekt obecny różni się od Projektu przedstawionego w 2000 r., bo doświadczenia i przemyślenia Ruchu w tym okresie pozwoliły na racjonalizację szeregu sformułowań. Za najważniejsze doświadczenie uznać należy uświadomienie, że wprowadzenie Ordynacji JOW w Polsce nie wymaga zmian w Konstytucji RP, że wystarczy odpowiednia korekta ustawy z 28 maja 1993 r. Artykuł 1 Projektu 2005 stanowi w istocie powtórzenie Art. 96 Konstytucji RP:

Wybory posłów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej są powszechne, bezpośrednie, równe, proporcjonalne oraz przeprowadzane w głosowaniu tajnym.

Znaczenie słowa proporcjonalne zostało niżej zdefiniowane zgodnie z opinią Rzecznika Praw Obywatelskich z 28 października 2004 r. Podobnie precyzyjnie zdefiniowano pozostałe atrybuty wyborów do Sejmu. Poniżej przytaczam te nowe a kardynalne sformułowania Projektu 2005:

  1. Powszechne – wszyscy obywatele, niezależnie od narodowości, religii, przynależności partyjnej czy innych cech mają takie samo prawo wziąć udział w wyborach. Ograniczenia tej zasady podano w art.8 i art. 9.
  2. Bezpośrednie – obywatel sam decyduje o przeznaczeniu swojego głosu. Nie jest dopuszczalne przekazywania głosu oddanego na jednego kandydata innemu kandydatowi.
  3. Równe – każdy obywatel, według procedury ujętej w niniejszej ustawie, ma w swoim okręgu wyborczym takie same prawo zaproponować kandydata na posła, osobiście kandydować, i głosować na wybranego przez siebie kandydata.
  4. Proporcjonalne – każdy mandat poselski przypada na tę samą, w przybliżeniu, liczbę wyborców zarejestrowanych w jednomandatowym okręgu wyborczym.
  5. Tajne – decyzja wyborcza obywatela podejmowana w akcie głosowania ma charakter dyskretny i znany tylko jemu. Jakiekolwiek próby kontrolowania lub sprawdzania tej decyzji w trakcie aktu głosowania są zakazane.
Art. 2.
Do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej wyborcy wybierają jednego posła w każdym jednomandatowym okręgu wyborczym (zwanym dalej okręgiem wyborczym), z pośród zarejestrowanych wcześniej kandydatów. Posłem zostaje kandydat, który uzyskał najwięcej ważnie oddanych głosów poparcia w swoim okręgu wyborczym.
  1. Liczba okręgów wyborczych równa się liczbie mandatów sejmowych.
  2. Obszar okręgu wyborczego ustala się w oparciu o średnią liczbę wyborców, którą jest liczba wynikająca z podzielenia liczby wyborców w Polsce przez liczbę mandatów sejmowych.

Przyjęto, że kandydatem w okręgu zostaje osoba zarejestrowana przez okręgową komisje wyborczą na podstawie pisemnego poparcia wyrażonego przez co najmniej 10 obywateli okręgu, po wpłaceniu wadium, Art. 68. Odrzucono możliwość zgłaszania kandydatów bezpośrednio przez partie i organizacje polityczne i społeczne. Wprowadzono ograniczenie prawa kandydowania dla osób pozostających w konflikcie z prawem, art.9.

Zaproponowano limity czasowe na audycje wyborcze dla kandydatów: 3 min. w Telewizji Polskiej i 6 min. w Polskim Radiu nieodpłatnie, Art. 115, dodatkowo nie więcej niż 3 min. w radiu i telewizji, odpłatnie, z funduszów komitetów wyborczych. Kolejność emisji programów ma być określana na drodze losowania, Art. 116

Wprowadzono obowiązek wpłacenia przez kandydatów wadium wyborczego, które jest im zwracane, jeśli osiągną w głosowaniu ponad 2% ważnie oddanych głosów, art. 52 i art. 68.

Wprowadzono zasadę prowadzenia funduszów komitetów wyborczych przez banki i zasadę kontroli tych funduszów, przyznano prawo dokonywania wpłat polskim osobom fizycznym, określono maksymalną dopuszczalną kwotę wydatków wyborczych komitetów jako dwustukrotność wadium wyborczego kandydata, art. 123 i maksymalny wkład od osoby fizycznej jako dziesięciokrotność wadium.

Zaproponowano, by dotację z budżetu państwa otrzymywały te komitety wyborcze, którego kandydat uzyskał co najmniej 20% ważnie oddanych głosów, Art. 127.

Utrzymano zasadę, Art.83, że licznie głosów odbywa się w komisjach obwodowych, które przekazują następnie protokoły wyborcze komisom okręgowym. Komisja okręgowa na podstawie protokołów komisji obwodowych sumuje liczby głosów otrzymanych przez każdego kandydata w kolejnych obwodach i ogłasza wynik wyborów. Komisja okręgowa na żądanie otrzymuje dokumenty wyborcze obwodów do sprawdzenia wyników wyborów. W przypadku równej liczby ważnie oddanych głosów na dwóch lub więcej kandydatów wybory w okręgu są powtarzane.

W Art. 138 dopuszczono odwołanie posła i ponowne wybory w okręgu. Jest przy tym oczywiste, że odwoływanie posłów nie może być zjawiskiem częstym, bo prowadziłoby to do dezorganizacji prac Sejmu. Zaproponowano, by wszczęcie procedury odwołania posła i ponowne wybory było uwarunkowane zezwoleniem Państwowej Komisji Wyborczej oraz by odwołanie i powtórne wybory mogły być przeprowadzone na pisemne żądanie co najmniej 25 % elektoratu okręgu. Dopuszczono, by taki proces mógł być w okręgu podjęty co najwyżej raz podczas kadencji Sejmu, nie wcześniej niż rok po wyborach.

projekt ordynacji wyborczej proponowany przez Ruch na rzecz JOW (PDF, 284kB)

About Andrzej Czachor

Andrzej Czachor (1934-2017) – fizyk, prof. dr hab. w NCFJ w Świerku, publicysta; od 1995 roku uczestnik Ruchu Obywatelskiego na rzecz Jednomandatowych Okręgów Wyborczych
1 417 wyświetlen

Podobne wpisy