W Akademii JOW zaczyamy opisywać typy systemów wyborczych. Jako pierwsze  przedstawiamy systemy większościowe.

 

Możemy wyróżnić dwa podstawowe typy większościowych systemów wyborczych:

 

Systemy większościowe oparte na większości względnej (występują m.in. w Wielkiej Brytanii, USA, Kanadzie), czyli tzw. „klasyczne JOWy” – postulowany przez nasz Ruch. W tym wypadku rywalizacja przebiega w jednomandatowych okręgach wyborczych (tzn. jedynie jeden kandydat z okręgu może zdobyć mandat), a do zdobycia mandatu wystarczy uzyskanie względnej większości głosów. Innymi słowy, trzeba uzyskać najwięcej głosów spośród wszystkich kandydatów, ale nie ważne jest „o ile więcej” – wystarczy choćby jeden.

 

Systemy większościowe oparte na większości absolutnej – wybory odbywają się w okręgach jednomandatowych, a zwycięski kandydat musi uzyskać poparcie ponad 50% głosujących w danym okręgu. Możemy wyróżnić dwie wersje tego systemu:

• System alternatywnego głosowania – w tym wypadku wyborca jest zobowiązany do określenia swych preferencji wobec kandydatów, tzn. do ponumerowania ich od najlepszego do najgorszego. Jeżeli żaden z kandydatów nie uzyskał ponad 50% „pierwszych miejsc”, które pozwoliłyby przyznać mu mandat, wtedy przeprowadzamy drugą turę obliczeń. Odpada w niej kandydat z najmniejszą liczbą „pierwszych miejsc”, a jego głosy zostają rozdzielone pomiędzy pozostałych kandydatów według drugich wskazań (tzn. głosy przypadają tym kandydatom, którzy zostali wskazani jako „drudzy najlepsi”). Takie obliczenia trwają dopóty, dopóki żaden z kandydatów nie uzyska absolutnej większości głosów (preferencji). Taki system obowiązuje np. w Australii.

• System powtórnego głosowania (dwuturowy) przewiduje konieczność uzyskania przez kandydata absolutnej większości głosów (czyli ponad połowę). Jeżeli żaden z kandydatów nie zdobędzie takiej liczby głosów odbywa się druga tura, do której przechodzi dwóch kandydatów z największą liczbą głosów. W niej wygrywa kandydat z większym poparciem.Taki system występuje np. we Francji.

 

W oparciu o: Leksykon politologii pod. Red. A. Antoszewski, R. Herbut, wyd. atla 2, Wrocław 2004.